Artykuły
Leśnictwo: Jeżeli zginie las - nie przetrwają ludzie
Autor: KAROL KOZIAROWSKI.
W ostatnich latach Nadleśnictwo Prudniku powiększyło areał swoich lasów o obszary o łącznej, gigantycznej powierzchni 900 ha! Jednocześnie prowadzona jest intensywna wycinka drzew chorych i uszkodzonych, atakowanych przez owady, osłabianych przez suszę i niszczonych przez silne wiatry.
W południowej części nadleśnictwa, przy granicy z Republiką Czeską utworzony został Park Krajobrazowy "Góry Opawskie" uchwałą Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu z 26 maja 1988 r. Obejmuje on północne stoki Gór Opawskich i ich północne przedgórze. Leży na terenie 3 gmin: Głuchołazy, Lubrza, Prudnik. Celem utworzenia parku jest ochrona dóbr i walorów przyrodniczo-kulturowych i rekreacyjnych. Wielkim bogactwem parku są także zwarte kompleksy leśne o łącznej powierzchni 3628 ha, co stanowi 75 proc. ogólnej powierzchni leśnej nadleśnictwa. Samego parku nie opisuję, ponieważ na jego temat jest bardzo wiele wydawnictw i materiałów powszechnie dostępnych.
Na terenie nadleśnictwa znajdują się również rezerwaty przyrody:
1. Rezerwat "Przyłęk" koło miejscowości Przełęk (obręb Szklary) o powierzchni 0,80 ha chroni resztki naturalnego liściastego lasu mieszanego (grądy). Stanowi on wzorzec dla prac gospodarczych i przebudowy lasu. Spełnia istotny cel dydaktyczny - bliskie położenie Głuchołaz i Nysy oraz bogata flora, sprawiają, że jest chętnie odwiedzany przez uczniów różnych szkół, celem przeprowadzenia lekcji ekologii i biologii oraz edukacji przyrodniczej.
2. Rezerwat "Cicha Dolina" w Pokrzywnej (obręb Prudnik) o powierzchni 56,94 ha chroni fragmenty lasu bardzo zbliżonego do kwaśnej buczyny górskiej oraz urozmaicony skład gatunkowy tego terenu. W rezerwacie występują drzewa (jodły, świerki, modrzewie) dochodzące do 32 m wysokości i 230 cm w obwodzie, a buki nawet do 330 cm w obwodzie. Bogaty skład runa leśnego - obok starodrzewu - dodatkowo podnosi walory przyrodniczo-turystyczne rezerwatu. Szczególnie korzystne jest położenie rezerwatu, w pobliżu szlaku turystycznego i ścieżki przyrodniczej, co stanowi cel wycieczek przyrodniczo - turystycznych.
Teren nadleśnictwa wchodzi także w skład Obszarów Chronionego Krajobrazu.
Na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu z 26 maja 1988 r. utworzono następujące Obszary Chronionego Krajobrazu:
a) rejon Jezior: Nyskiego i Otmuchowskiego o powierzchni 13.150 ha. W zarządzie nadleśnictwa znajduje się powierzchnia 166,01 ha.
b) rejon Lasu Głubczyckiego o powierzchni 1.640 ha. W zarządzie nadleśnictwa jest 646,77 ha.
c) rejon Mokre-Lewice o powierzchni 8.190 ha. W zarządzie nadleśnictwa jest 1.807,97 ha.
Na mocy zarządzeń wojewody objęto ochroną dwa miejsca gniazdowania bociana czarnego i jedno miejsce gniazdowania orła bielika.
Nadleśnictwo prowadzi także ochronę nowo zakładanych upraw leśnych przed zwierzyną, poprzez grodzenie siatką leśną, metodami mechanicznymi (zabezpieczenie indywidualne sadzonek): osłonami, palikami, rosochami oraz chemicznie (smarowanie pędów repelentami). W ramach istniejących grodzeń i osłon prowadzona jest ich systematyczna kontrola i poprawa w celu utrzymania skuteczności ochrony. Czynności te stanowią znaczną część kosztów w ochronie lasu. Ponadto w celu utrzymania różnorodności przyrodniczej nadleśnictwo prowadzi zimowe dokarmianie ptaków, czyszczenie starych i zawieszanie nowych skrzynek lęgowych dla ptaków i nietoperzy. Dokarmianiem zwierzyny zajmują się koła łowieckie. Dla utrzymania dobrego wizerunku lasów prowadzony jest systematycznie zbiór i wywóz śmieci z lasów.
Przebudowa lasów i nowe zalesienia
Powiększanie areału lasów w nadleśnictwie odbywa się dwoma podstawowymi sposobami:
1. Odnowienia naturalne (samorzutne), np. na gruntach porolnych, spontanicznie pojawiające się przejściowe skupiska drzew i krzewów składające się głównie z brzóz, wierzb, olch i jaworów lub klonów. Powstające w ten sposób zbiorowiska są już zaczątkiem lasu. Często zalesienia tego typu pełnią funkcję wodochronną, np. w leśnictwie Moszczanka. W leśnictwie Moszczanka zachowano 2,5 ha naturalnych odnowień brzozy.
2. Zalesienie gruntów porolnych. Nadleśnictwo bardzo intensywnie przystąpiło do Programu Zwiększenia Lesistości Kraju. Tylko w latach 1998 - 2010 zwiększyło powierzchnię lasów o 900 ha (!), zalesiając grunty rolne z Agencji Nieruchomości Rolnych (ANR) i grunty własne, a ostatnio także przejęło większą część byłego poligonu wojskowego w Prudniku. Na terenie jedynie dwóch leśnictw: Dębowiec i Moszczanka w ciągu 12 lat zalesiono 236,6 ha gruntów, wysadzając ponad 620 tysięcy sadzonek buka, dębu, świerka, modrzewia i gatunków domieszkowych (klonu, jaworu, jarzębiny, wierzby).
Średnioroczna wielkość odnowień i zalesień wynosi 150 ha. W 2010 r. zalesiono 7 ha gruntów porolnych w leśnictwie Pokrzywna. Nadleśnictwo zajmuje czołowe miejsce pod względem obszaru zalesień na terenie dyrekcji Lasów Państwowych Katowice.
Jeżeli chodzi o przebudowę lasów, to tylko w latach 2007 - 2008 przebudowano aż 33 ha lasów jednogatunkowych.
Przebudowa ma na celu przywrócenie składu gatunkowego lasów przystosowanego do danego siedliska i zastąpienie monokultur iglastych lasem liściastym lub mieszanym odpornym na inwazję szkodliwych owadów i różnych innych - również szkodliwych czynników (wiatry, susze, okiść śnieżna).
Na terenie nadleśnictwa jest jeszcze ponad 1.400 ha lasów z dominującym udziałem świerka, w wieku bardzo często ponad 100 lat, porażonego przez grzyb opieńkę miodową (której owocniki tak chętnie zbieramy do spożycia) i kornika drukarza. Stan zdrowotny tych drzewostanów jest zły.
Postępujące ocieplanie się klimatu i związane z tym procesem anomalie pogodowe, stwarzają wręcz idealne warunki do masowego rozmnażania się owadów. Długie okresy suszy osłabiają drzewa, a coraz częstsze wichury i huragany łamią i wywracają je. W pierwszej kolejności zasiedlane są one przez korniki, a stąd już prosta droga do reszty drzew, które zaatakowane giną w ciągu niewielu lat. Dlatego też konieczne są prace związane z intensywną wycinką i wywózką chorych drzew.
Celem nadleśnictwa jest przywrócenie stanu lasów sprzed XIX wieku i odtworzenie jego naturalnego składu gatunkowego z bukiem i jodłą. Zadanie to jest już w znacznej części wykonane, ale proces przebudowy potrwa jeszcze wiele lat.
Za przejściowe "negatywne" efekty estetyczne związane z wycinką starych, chorych drzew i zakłócenia związane z procesem pozyskiwania i wywozu drewna nadleśnictwo przeprasza lokalne społeczeństwa i turystów. Prosi o wyrozumiałość i cierpliwość, bowiem wszystkie prace, które są wykonywane leżą w dobrze pojętym interesie lokalnym społeczności i odwiedzających lasy turystów.
"Jeżeli zginie las - nie przetrwają ludzie", dlatego musimy go ratować za wszelką cenę. Także drastyczną metodą chirurgicznych cięć. Dla dobra wspólnego i aby nie straciło sensu stare polskie przysłowie:
"Był las - nie było nas! Będzie las - nie będzie nas!" żeby nie zaszła potrzeba odwrócenia tego przysłowia!
"Nie było nas - był las! Nie będzie nas - będzie las!"
Kończąc cykl artykułów o prudnickim nadleśnictwie chcę się zwrócić z apelem do nauczycieli przedszkoli, wszystkich typów szkół, katechetów, księży, dziennikarzy i wszystkich ludzi, którym leży na sercu dobro przyrody, o ciągłym uświadamianiu i przypominaniu dzieciom, młodzieży, a także dorosłym o konieczności nie zaśmiecania naszego środowiska życia: lasów, pól, łąk, poboczy dróg, parków, skwerów, zieleńców, miast, osiedli, wsi. Wszyscy ciągną do czystej i nieskażonej przyrody, a jednocześnie tak ją zaśmiecają i niszczą. Obyśmy nie zginęli we własnych śmieciach!
Materiały i literatura:
1. Wywiad z nadleśniczym Nadleśnictwa Prudnik - Stanisławem Jureckim
2. Materiały Nadleśnictwa:
a) Zalesienia porolne i sukcesja naturalna
b) sesja wyjazdowa Komisji Ochrony Środowiska Rady Powiatu Prudnickiego w dniu 28.11.2008r.
3. Nadleśnictwo Prudnik - album informacyjny
4. Park Krajobrazowy Góry Opawskie - album informacyjny
5. Dr inż. Ryszard Kapuściński - Ochrona przyrody - idea, praktyka, nauka (w:) Przyroda Polska, nr 8/2009r.
6. Krzysztof Fronczak - Las pod lupą (w:) Przyroda Polska, nr 12/2009r.
7. Krzysztof Fronczak - Mała retencja w lasach (w:) Przyroda Polska, nr 5/2010 r.Polecamy teksty na podobny temat
Kategoria: Wędrowiec - dodatek turystyczny
Powrót do wyboru artykułu +
Komentarze
