Artykuły
Półtora roku więzienia
Autor: ZBIGNIEW BERESZYŃSKI.
REWOLUCJA SOLIDARNOŚCIOWA NA ZIEMI PRUDNICKIEJ (1980-1990) - CZ. VII
Na mocy dekretu stanu wojennego Zdzisława Derenia skazano na karę półtora roku pozbawienia wolności. Jego "winą" było to, że prowadził zakazaną działalność związkową i kolportował ulotki "Solidarności".
W dniu 11.02.1982 r. Prokurator Rejonowy w Opolu, na wniosek tut. Wydziału Śledczego, przedstawił Zdzisławowi DERENIOWI zarzut o to, że w dniu 10.02.1982 r. w Niemodlinie, Graczach i Wójcicach, będąc członkiem NSZZ »Solidarność«, którego działalność została zawieszona, nie odstąpił od tej działalności rozwieszając w miejscach publicznych ulotki o treści »Solidarność Zwycięży«, ze znakiem-symbolem Polski Walczącej - tj. o przestępstwo z art. 46 ust. 1 Dekretu z dnia 12.XII.1981 r. o stanie wojennym [...]
Przesłuchany w charakterze podejrzanego Z. DEREŃ przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu i wyjaśnił, iż podjął działalność związkową zgodnie z dyrektywami Zarządu Regionu [NSZZ "Solidarność"] w przypadku wprowadzenia stanu wojennego.
Nadto wyjaśnił, że w dniu 10.02.1982, około godz. 6.20, kiedy wyjeżdżał w teren swoim samochodem ciężarowym m-ki Jelcz-Steyer z bazy PTSB »Transbud«, oddział w Nysie, zauważył w swojej książce kierowcy ulotki o treści jak wyżej. Jak twierdzi, książka ta leżała całą noc w szoferce. Po przejrzeniu i przeliczeniu stwierdził, że jest 8 egzemplarzy tych ulotek. Nie znał źródła ich pochodzenia i nie jest mu wiadomo, kto i kiedy podrzucił mu te ulotki do samochodu.
W tym samym dniu, po przyjechaniu do żwirowni w Wójcicach, jedną z posiadanych ulotek rozwiesił na budce drewnianej. Drugą ulotkę przyczepił szpilką na tablicy ogłoszeniowej w filii OPBP nr 2 w Opolu z siedzibą w Weselu. Kolejną, trzecią ulotkę umieścił w gablocie ogłoszeniowej na portierni kamieniołomu w Graczach, gdzie został zauważony przez jednego z robotników. Na tej portierni rozwiesił następną, czwartą ulotkę. Pozostałe 4 egz. ulotek znaleziono schowane pod tapicerką w kabinie samochodu ().
Ulotki od Szczerskiego
W trakcie dalszego postępowania okazało się, że Zdzisław Dereń otrzymał ulotki od Marka Szczerskiego, również kierowcy, pierwszego zastępcy przewodniczącego Komisji Zakładowej NSZZ "Solidarność" przy PTSB "Transbud".
17 lutego 1982 r. podprokurator Wacław Skrzypek z Prokuratury Rejonowej w Opolu zarządził przeszukanie pomieszczeń mieszkalnych Marka Szczerskiego, zam. Nysa [...] oraz pomieszczeń służbowych w bazie »Transbudu« w Nysie w celu znalezienia przedmiotów mogących stanowić dowód w sprawie , a w szczególności pism i ulotek wychodzących poza obiegiem cenzury po dniu 12 grudnia 1981 r.
Z poczynionych w toku śledztwa ustaleń - pisano w uzasadnieniu postanowienia - wynika, iż w miejscu zamieszkania bądź pracy Marka Szczerskiego mogą znajdować się ulotki i pisma ulotne ukazujące się poza obiegiem cenzury. Dokonanie przeszukania zlecono funkcjonariuszom Komendy Wojewódzkiej w Opolu ().
Na tej podstawie 17 lutego 1982 r. funkcjonariusze Wydziału Śledczego KW MO w Opolu, kpt. Tadeusz Josypów przy udziale insp. Janusza Stankiewicza jako protokolanta, przeprowadzili rewizję w mieszkaniu Szczerskiego. Nie znaleziono jednak żadnych materiałów o wartości dowodowej. Przejęto tylko, wydane dobrowolnie przez Szczerskiego, dokumenty, materiały i wydawnictwa, związane z jego działalnością sprzed 13 grudnia 1981 r. ()
Tego samego dnia M. Szczerski został zatrzymany jako podejrzany o to, że będąc członkiem NSZZ »Solidarność«, którego działalność jest zawieszona, nie odstąpił od tej działalności, rozwieszając w miejscach publicznych ulotki o treści »Solidarność zwycięży« ze znakiem-symbolem Polski Walczącej ().
19 lutego 1982 r. Szczerski został przesłuchany przez podprokuratora Skrzypka, ale już w charakterze świadka, a nie jako podejrzany. Korzystna zmiana jego sytuacji prawnej miała związek z faktem, iż konsekwentnie zaprzeczał on zarzutom dotyczącym jego zaangażowania w kolportaż ulotek. Zgodnie z protokółem przesłuchania, Szczerski złożył następujące zeznania, przekreślające możliwość dalszego "rozwoju" sprawy: Ja od chwili wprowadzenia stanu wojennego nie prowadziłem żadnej działalności związkowej, wiedząc, że działalność związków zawodowych została zawieszona. Ja nie mam nic wspólnego z kolportowaniem jakichkolwiek ulotek. Nikomu nie przekazywałem tychże w dniu 10 lutego 1982 r., jak też nikomu nie przekazałem ulotek z poleceniem ich rozwieszenia. Nie przekazywałem ulotek Zdzisławowi Dereniowi. Jeszcze raz podkreślam, że w czasie stanu wojennego nie prowadziłem działalności związkowej ().
W tej sytuacji już 19 lutego 1982 r. naczelnik Wydziału Śledczego KW MO, mjr Jan Pastuch, wydał nakaz natychmiastowego zwolnienia zatrzymanego Szczerskiego ().
Tego samego dnia (19 lutego) Wydział Śledczy KW MO w Opolu, reprezentowany przez naczelnika, mjr J. Pastucha, przesłał do Prokuratury Rejonowej w Opolu akta zakończonego śledztwa J-445/82, RSD-9/82, p[rzeciw]-ko Zdzislawowi Dereniowi z wnioskiem o sporządzenie aktu oskarżenia ().
1 marca 1982 r. Sąd Wojewódzki w Opolu [...] uznał oskarżonego Zdzisława Derenia winnym popełnienia przestępstwa z art. 46 ust. 1 dekretu o stanie wojennym z dnia 12.12.1981 i skazał go na 1 rok i 6 m-cy pozbawienia wolności, a także zasądził z jego strony na rzecz Skarbu Państwa 3.000 zł z tytułu [kosztów] postępowania ().
Internowani
Internowani działacze prudnickiej "Solidarności" trafili początkowo do ośrodka odosobnienia, jaki został utworzony w murach Aresztu Śledczego przy ul. Sądowej w Opolu. Jeszcze w grudniu 1981 r. (przed świętami Bożego Narodzenia) został zwolniony z internowania Henryk Nowaczek. Pozostałych internowanych działaczy prudnickiej "Solidarności" (wraz z większością innych internowanych mieszkańców województwa opolskiego) przewieziono w dniu 8 stycznia 1982 r. do ośrodka internowania utworzonego w murach więzienia w Nysie.
W pierwszych miesiącach 1982 r. zostali zwolnieni z internowania Wiesław Wojciechowski (28 stycznia), Włodzimierz Pucek (12 marca) i Józef Boski (24 marca). Jakub Forystek był internowany do 16 października 1982 r., od końca lipca 1982 r. w więzieniu w Grodkowie, gdzie zwieziono internowanych z Nysy po dużych zwolnieniach w lipcu 1982 r. W praktyce znalazł się on na wolności - na zasadzie przepustki - już wcześniej, a mianowicie 7 września 1982 r., po uprzednim pobycie w szpitalu od 23 sierpnia.
O tym jak wyglądał powrót zwolnionego z internowania Józefa Boskiego do jego zakładu pracy (prudnickiego oddziału PKS) dowiadujemy się z meldunku, jaki w dniu 4 marca 1982 r. złożył rezydent ps. "Zetor". Agent ten informował:
W dniu 26.03.1982 r. powrócił z internowania ob. BOSKI Józef, były przewodniczący NSZZ »SOLIDARNOŚĆ« Oddziału PKS Prudnik. Przez niektórych pracowników, takich jak np. Władysław WÓJTOWICZ czy KRAMARZ Zygmunt, był witany jak »bohater« i też nimi, jako »strażą przyboczną« odwiedzał wszystkie działy i witał się z pracownikami. Jedni pracownicy obojętnie go przywitali, ale byli i tacy, którzy również witali go z entuzjazmem.
Od dn. 26.03.1982 r. był na zakładzie już wiele razy, rozmawiał z pracownikami, ale dokładnie treści rozmów nie znam [...] jak mówią niektórzy z nich [...] opowiadał o internowaniu i warunkach przebywania w miejscach internowania. [...] Rozmawiałem z nim, a raczej zamieniłem z nim kilka słów. [...] powiedział, że posądzono go, a raczej zarzucono mu, że był przewodniczącym KPN na terenie byłego powiatu prudnickiego. Powiada, że to nieprawda, bo on nic nie wie o działalności KPN.
Przypisy
-------------------
(1) MELDUNEK O PRZEDSTAWIENIU ZARZUTÓW, Opole, 16 lutego 1982 r., IPN Wr 066/68 j, k. 5.
(2) POSTANOWIENIE o zarządzeniu przeszukania, IPN Wr 066/68 j, k. 23
(3) PROTOKÓŁ PRZESZUKANIA pomieszczeń mieszkalnych Marka Szczerskiego, Nysa, 17 lutego 1982 r., IPN Wr 066/68 j, k. 24.
(4) NAKAZ OSADZENIA 416316, Opole, 17 lutego 1982 r., IPN Wr 066/68 j, k. 48. Zatrzymania dokonał Janusz Stankiewicz, inspektor Wydziału Śledczego KW MO w Opolu. Naczelnik Wydziału Śledczego KW MO wydał w tej sprawie decyzję następującej treści: Zatrzymać do dyspozycji Wydziału Śledczego jako podejrzanego o kolportowanie ulotek zawierających znamiona przestępstwa. Tego samego dnia został wydany przez Naczelnika Wydziału Śledczego KW MO również nakaz osadzenia zatrzymanego M. Szczerskiego w areszcie KW MO - do dyspozycji kpt. Tadeusza Josypowa. NAKAZ OSADZENIA 416316, Opole, 17 lutego 1982 r., IPN Wr 066/68 j, k. 48.
(5) PROTOKÓŁ PRZESŁUCHANIA ŚWIADKA, 19 lutego 1982 r., IPN Wr 066/68 j, k. 29.
(6) NAKAZ ZWOLNIENIA, Opole, 19 lutego 1982 r., IPN Wr 066/68 j.
(7) Pismo naczelnika Wydziału Śledczego KW MO w Opolu do Prokuratury Rejonowej w Opolu, Opole, 19 lutego 1982 r., IPN Wr 066/68 j.
(8) NOTATKA SŁUŻBOWA, Opole, 2 marca 1982 r., IPN Wr 066/68 j, k. 56. Polecamy teksty na podobny temat
Kategoria: Z archiwum odkrywcy
Powrót do wyboru artykułu +
Komentarze
