Artykuły
Stanęli w obronie uciekiniera
Autor: ZBIGNIEW BERESZYŃSKI.
Rewolucja solidarnościowa na ziemi prudnickiej (1980 - 1990) - cz. IV
W 1981 roku dwóch mieszkańców Pomorza zatrzymanych zostało w trakcie próby nielegalnego przekroczenia czechosłowacko-austriackiej granicy. Czesi odstawili Polaków na sudecką granicę, a prokurator rejonowy w Prudniku wobec jednego z zatrzymanych zastosował areszt tymczasowy. W sprawę zaangażowała się "Solidarność" gdańska i prudnicka. Pojawiła się groźba strajku w tych dwóch miastach.
Od końca 1980 r. pod patronatem NSZZ "Solidarność" (a także Niezależnego Zrzeszenia Studentów) powstawały w całym kraju komitety obrony więzionych za przekonania, zajmujące się głównie walką o uwolnienie więzionych działaczy opozycji niepodległościowej. Niezależnie od tego "Solidarność" wielokrotnie występowała w roli obrońcy lub mediatora w różnych sprawach indywidualnych, związanych z przestrzeganiem praw człowieka w Polsce.
Jedną z takich spraw była sprawa Henryka Mieczysława Mechlińskiego-Ossowskiego, który w czerwcu 1981 r. trafił do aresztu po nieudanej próbie nielegalnego przekroczenia granicy czechosłowacko-austriackiej. W obronie H. Mechlińskiego występował Gdański Komitet Obrony Więzionych za Przekonania, czynnie wspomagany przez Krajową Komisję Porozumiewawczą NSZZ "Solidarność", MKZ NSZZ "S" w Gdańsku oraz "Solidarność" Stoczni Gdańskiej. W walkę o uwolnienie H. Mechlińskiego zaangażowała się także "Solidarność" ziemi prudnickiej, reprezentowana przez wiceprzewodniczącego MKZ w Prudniku, a zarazem przewodniczącego KZ NSZZ "S" przy ZPB "Frotex", Włodzimierza Pucka.
Sprawa ta została w następujący sposób przedstawiona w datowanej 3 lipca 1981 r. notatce informacyjnej, podpisanej przez naczelnika Wydziału III "A" KW MO w Opolu, mjr. Andrzeja Mikołajewa:
W dniu 24.06.1981 r. władze czeskie przekazały zatrzymanych na granicy w czasie próby nielegalnego jej przekraczania ob. ob.
MECHLIŃSKI-OSSOWSKI Mieczysław, Henryk [...] zam. Gdańsk-Wrzeszcz [...]
DZIENISIEWICZ Marek [...] zam. Sopot [...]
W/wym. osoby zostały zatrzymane w czasie nielegalnego przekraczania granicy czesko-austriackiej. Wcześniej, w dniu 8.06.1981 r., przekroczyli [ oni ] nielegalnie w miejscowości Podlesie k/Głuchołaz granicę polsko-czechosłowacką.
Wobec ob. MECHLIŃSKIEGO prokurator rejonowy w Prudniku zastosował areszt tymczasowy, natomiast wobec ob. DZIENISIEWICZA zastosował dozór MO, wykonywany przez KM MO Sopot [...]
W czasie przesłuchania prowadzonego przez władze polskie (WOP) wym. [Mechliński] podawał się jako bliski przyjaciel Lecha WAŁĘSY, z którym miał współpracować w czasie wydarzeń sierpniowych 1980 r. w Stoczni Gdańskiej, oraz podał, że jest członkiem Niezależnej Oficyny Wydawniczej »LIBERTAT« w Gdańsku. Stwierdził ponadto, że w dniu 7.01.1981 przesłał list do Rady Państwa, załączając swój dowód osobisty, prosząc o pozbawienie go obywatelstwa polskiego. W liście tym prosił o wydanie zezwolenia na wyjazd emigracyjny do Brazylii oraz wydanie paszportu bezpaństwowego [...]
W powyższej sprawie interwencję podjął Gdański Komitet Obrony Więzionych za Przekonania i MKZ NSZZ »Solidarność« Gdańsk, w imieniu których występuje [...] Gertruda GAWLAS - członkini Gdańskiego Komitetu Obrony Więzionych za Przekonania.
W dniu 1 lipca wymieniona uzyskała widzenie z zatrzymanym, natomiast w dniu 2 lipca nawiązała kontakt z Opolskim Komitetem Obrony Więzionych za Przekonania [KOPS? - Z.B.] i wspólnie podjęto interwencję w Prokuraturze Wojewódzkiej w Opolu w celu uchylenia aresztu w stosunku do M. Mechlińskiego.
W nocy z 2.07. na 3.07. z KKP [NSZZ "S"] Gdańsk naszedł do MKZ NSZZ »Solidarność« Ziemi Prudnickiej telex, upoważniający do prowadzenia rozmów z prokuraturą przez wiceprzewodniczącego MKZ Prudnik Włodzimierza PUCKA oraz Gertrudę GAWLAS.
W dniu 3.07. br. w/wymienieni przeprowadzili rozmowę w Prokuraturze Rejonowej w Prudniku, żądając natychmiastowego zwolnienia M. Mechlińskiego, motywując [to] jego chorobą na skutek pobicia przez czeskie służby graniczne. W przypadku braku realizacji powyższego żądania, w /wym. zagrozili podjęciem akcji strajkowej w Prudniku i Gdańsku"[1].
2 lipca 1981 r. Gertruda Gawlas z Gdańskiego Komitetu Obrony Więzionych za Przekonania zwróciła się do Prokuratora Rejonowego w Prudniku z pisemną prośbą o uchylenie aresztu w stosunku Henryka Mieczysława Mechlińskiego za poręczeniem tejże G. Gawlas oraz wiceprzewodniczącego GOWzP, Henryka Dzwonkowskiego, i członka Prezydium MKZ NSZZ "Solidarność" w Gdańsku, Bogdana Borusewicza[2].
3 lipca 1981 r. Gertruda Gawlas jako delegat Gdańskiego Komitetu Obrony Więzionych za Przekonania i Włodzimierz Pucek jako przewodniczący Komisji Zakładowej NSZZ "S" przy ZPB "Frotex" w Prudniku wystąpili na piśmie do Prokuratora Rejonowego w Prudniku i Prokuratury Wojewódzkiej w Opolu, prosząc o natychmiastowe zwolnienie H. Mechlińskiego. Sygnatariusze pisma działali z ramienia Krajowej Komisji Porozumiewawczej [NSZZ "S"] i [z] upoważnienia jej przewodniczącego, Lecha Wałęsy, oraz wiceprzewodniczących, Andrzeja Gwiazdy i Bogdana Lisa. W wypadku nie uwzględnienia powyższej prośby - brzmiało ostatnie zdanie pisma - zarówno KKP [NSZZ "S"], Gdański Komitet Obrony Więzionych za Przekonania, jak i MKZ w Prudniku oraz załoga »Frotexu« podejmą akcję protestacyjną i odpowiednie działania prawne[3].
Tego samego dnia Włodzimierz Pucek poinformował na piśmie Prokuraturę Rejonową w Prudniku o ustaleniach pomiędzy Prokuraturą Wojewódzką w Opolu a nim jako wiceprzewodniczącym MKZ Prudnik. Zgodnie z treścią pisma, Prokurator Wojewódzki wyraził zgodę na obecność W. Pucka podczas przesłuchań prowadzonych w sprawie Mechlińskiego, w zamian za co "Solidarność" miała powstrzymać się od akcji protestacyjnych. Ze swej strony Pucek zobowiązał się do przestrzegania tajemnicy przesłuchań[4].
6 lipca 1981 r. MKZ NSZZ "Solidarność" w Gdańsku, powołując się na pismo Gertrudy Gawlas z 2 lipca 1981 r., wystąpił do Prokuratury Rejonowej w Prudniku z wnioskiem o zamianę tymczasowego aresztu wobec Mechlińskiego na poręczenie społeczne ze strony gdańskiej "Solidarności". Poręczenie za H. Mechlińskiego złożyli kolektywnie: 1 ) kierownik Działu Interwencji MKZ NSZZ "S" w Gdańsku, Krystyna Wiśniewska, 2 ) przewodniczący KZ MKZ NSZZ "S" Stoczni Gdańskiej, Alojzy Szablewski oraz 3 ) członek KZ MKZ NSZZ "Solidarność" Stoczni Gdańskiej, Bogdan Żurek. Ostatni z wymienionych został wyznaczony na kuratora z obowiązkiem dozoru nad osobą Mechlińskiego[5].
Pierwsza rocznica porozumień sierpniowych
W sierpniu 1981 r. "Solidarność" uroczyście obchodziła pierwszą rocznicę podpisania historycznych porozumień społecznych, które umożliwiły powstanie niezależnego ruchu związkowego. W całej Polsce robiły wówczas prawdziwą furorę białe ręczniki frotowe z logo "Solidarności", wyprodukowane z okazji rocznicy przez pracowników ZPB "Frotex" w Prudniku (do tradycji tej nawiązano w 2005 r., wypuszczając ponownie ręczniki z logo "Solidarności" dla uczczenia ćwierćwiecza związku). Ręczniki te zostały wykonane w czynie społecznym przez około 1200 pracowników "Frotexu", którzy - odpowiadając na apel Komisji Zakładowej NSZZ "Solidarność" - pracowali w wolną sobotę 8 sierpnia 1981 r.[6] Ręczniki z "Frotexu" były rozprowadzane wśród uczestników I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ "Solidarność", obradującego w Gdańsku we wrześniu i październiku 1981 r.
Przypisy:
[1] Notatka informacyjna, Opole, 3 lipca 1981 r., IPN Wr 065/1163 1j.
[2]Pismo z dnia 2 lipca 1981 r., IPN Wr 65/1163 1j.
[3] Pismo z dnia 3 lipca 1981 r., IPN Wr 065/1163 1j.
[4] Pismo z dnia 3 lipca 1981 r., IPN Wr 065/1163 1j.
[5] Pismo z dnia 6 lipca 1981 r., IPN Wr 065/1163 1j.
[6] AP KW PZPR, sygn. 1650, s. 91.Polecamy teksty na podobny temat
Kategoria: Z archiwum odkrywcy
Powrót do wyboru artykułu +
Komentarze
